دانش‌‌‌آموخته سطح سه، مرکز تخصصی کلام اسلامی، مؤسسه امام صادق (ع)، قم، ایران/ دکتری تاریخ اسلام، دانشگاه باقرالعلوم(ع)، قم، ایران.
چکیده
تاریخ شیعه امامی از نظر هویتی، موضوعی است که بیش‌ازپیش در مطالعات اخیر مورد توجه قرار گرفته است. از مسائل این حوزه، چگونگی عبور از چالش‌های هویتی پیش روی امامیه در دوره‌های گوناگون است. عصر امامین صادقین(ع) از مقاطعی است که عملکرد و اقدامات گسترده فرق غیرشیعه در ترویج باورهایشان و محدودیت‌های سیاسی و اجتماعی برآمده از عملکرد حاکمان وقت نسبت‌به ائمه(ع) و پیروانشان، می‌توانست برخی شیعیان را با خطر تزلزل و تردید در فضای چالش‌های هویتی مواجه کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی ابعاد چالش‌های هویتی به این مسئله پاسخ می‌دهد که امامین صادقین(ع) چه راهبردهای درون‌گروهی‌ای در قوامبخشی به هویت شیعیان به‌کار می‌بردند. مجموعه اقدامات قوام‌بخش امامین صادقین(ع) نشان از قابل طرح بودن شش راهبرد اساسی در برابر چالش‌های پیش روی شیعیان دارد که عبارتند از: تقویت همبستگی میان شیعیان، حفظ شعائر و میراث فرهنگی شیعه، توجه دادن به فضائل و امتیازات شیعه، تقویت و تداوم یاد و نام اهل‌بیت(ع)، تقویت بنیه علمی شیعیان و تقویت بنیه عبودیت شیعیان.
طوسی، محمد‌بن الحسن (1411هـ.ق). مصباح المتهجد. بیروت: مؤسسه الفقه الشیعه.
طوسی، محمد‌بن حسن (1407هـ.ق). تهذیب الاحکام. تهران: دار‌الکتب الاسلامیه.
طوسی، محمد‌بن حسن (1414هـ.ق). الامالی. قم: دار‌الثقافه.
غفوری‌‌‌نژاد، محمد.، و مهدی‌‌‌زاده آری، احمد (1398). نقش فقه در تکوین هویت تشیع امامی. نشریه قبسات، 92، 59- 81.
فکوهی، ناصر (1380). بررسی رابطه میان الگوهای جهانی ملی و قومی و پیامدهای اجتماعی و راهکارهای مقابله‌اش با اثرات سوء آن در لرستان، طرح پژوهشی تهران. نشریه نامه علوم اجتماعی، 13(4)، 127- 161.
کوفی، محمد‌بن سلیمان (1412هـ.ق). مناقب الامام امیرالمؤمنین (ع). محقق: محمودی، شیخ محمدباقر. قم: مجمع احیاء الثقافه الاسلامیه.
محرمی، غلامحسین (1402). مکتب در امتداد هدایت. قم: حقایق اسلامی.
محمدی ری‌شهری، محمد (1382). دانش‌نامه امیرالمؤمنین (ع) برپایه کتاب و سنت و تاریخ با همکاری محمدکاظم طباطبایی، محمود طباطبایی‌‌‌نژاد. مترجم: مهریزی، مهدی. قم: مؤسسه علمی فرهنگی دار‌الحدیث.
)