سیره حکومتی امام علی(ع) در مواجهه با فساد غیرسازمان‌یافته اقتصادی در بخش دولتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه اقتصاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

2 استادیار دانشگاه شهر قدس تهران

چکیده

در فساد غیرسازمان‌‌یافته اقتصادی، ساختار اقتصادی حکومت به‌‌شکلی طراحی شده است که فسادزا و فسادپرور نیست و اگر فسادی رخ دهد به‌‌صورت فساد سیستمی یا سیستماتیک نخواهد بود بلکه به‌‌صورت فردی و خارج از نظام قانونی حکومت شکل می‌‌گیرد. ساختار حکومتی در مقابل فساد غیرسازمان‌‌یافته به‌‌دنبال بازدارندگی، کشف، جرم‌‌انگاری و مبارزه با آن است. پژوهش حاضر به‌روش مطالعات تحلیلی- اسنادی و با تکیه بر منابع کهن تاریخی و سیره‌‌ای، باهدف ‌‌کشف و وصف چگونگی مواجهه امیرالمؤمنین(ع) با فساد اقتصادی غیرسازمان‌‌یافته انجام شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که امام علی(ع) در مواجهه با مفاسد اقتصادی غیرسازمان‌‌یافته متناسب با نوع جرم، اقدامات مختلفی انجام می‌داد که عبارتند از: ‌‌رد مال و جزای نقدی، حبس و زندانی کردن، انفصال از خدمت، تبعید، تخریب منزل مفسد اقتصادی، برملا کردن فساد کارگزار، معرفی او به جامعه و بی‌‌آبرو کردن وی.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. ابن‌ابی الحدید (1418هـ.ق). شرح نهج‌‌البلاغه. قم: مکتبه آیت‌‌الله مرعشی.
  2. ابن‌ادریس، محمد‌بن احمد (1410هـ.ق).السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی. قم: دفتر انتشارات اسلامى‏.
  3. ابن‌اعثم (1411هـ.ق). الفتوح. محقق: شیری، علی. بیروت: دار‌الاضواء.
  4. ابن‌عبد ربه (1407هـ.ق). عقدالفرید. محقق: مفثد محمد قمیحه. بیروت: دارالکتب العلمیه.
  5. ابن‌عساکر (1415هـ.ق). تاریخ مدینه دمشق. بیروت: دار‌الفکر.
  6. ابن‌منظور (1414هـ.قهـ.ق). لسان‌‌العرب. بیروت: نشر ادب الحوزه.
  7. ابن‌میثم بحرانی (1375). شرح نهج‌البلاغه. مترجم: محمدى‌مقدم، قربانعلى. مشهید: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
  8. اربلی، علی‌بن عیسی (1381). کشف الغمه فی معرفه الائمه. محقق: رسولی محلاتی. تبریز: بی‌نا.
  9. استرآبادی، محمدامین (1333). الفوائد المدنیه و بذیله الشواهد المکیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  10. انصاری، مرتضی (1413هـ.ق). المکاسب. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
  11. بخاری، محمدبن اسماعیل (1422هـ.ق). صحیح بخاری. محقق: محمد زهر بن ناصر. دمشق: دارطوق النجاه.
  12. برقی، احمد‌بن محمد (1371). المحاسن. مصحح: حسینی، سید جلال‌‌الدین. تهران: دار‌الکتب الاسلامیه.
  13. بلاذری، احمدبن یحیی (1417هـ.ق). انساب الاشراف. محقق: سهیل زکار. بیروت: دارالفکر.
  14. حرعاملى، محمد‌بن حسن (1409هـ.ق).وسائل الشیعه. قم: مؤسسه آل‌البیت (ع).
  15. حسینى خطیب، ‏سید عبد الزهرا (1367). مصادر نهج‌‌‏البلاغه و اسانیده. بیروت: دار‌الزهراء.
  16. حسینى‌خامنه‌اى، سیدعلى‌بن جواد (1424هـ.ق).اجوبه الاستفتائات. قم: انتشارات انقلاب اسلامی.
  17. حلبی، ابوالصلاح (بی‌‌تا). الکافی فی‌‌الفقه. محقق: استادی، رضا. اصفهان: مکتبه الامام امیرالمؤمنین (ع).
  18. دلشاد تهرانی، مصطفی (1385). سیره نبوی، منطق عملی، سیره اجتماعی. تهران: دریا.
  19. الرزاز الواسطی، اسلم ابن سهل (1406هـ.ق). تاریخ واسط.محقق: کورکیس عواد. بیروت: عالم الکتب.
  20. رشاد، علی‌اکبر (1380). دانشنامه امام علی (ع). تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  21. شریف‌رضی، محمدبن حسین (1414هـ.ق). نهج‌البلاغه. محقق: صبحی صالح. قم: مؤسسه دارالهجره.
  22. شهید ثانى، زین‌‌الدین‌بن على (1413هـ.ق).مسالک الافهام الى تنقیح شرایع الاسلام. قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.‌
  23. شیخ مفید (1413هـ.ق). الارشاد فى معرفه حجج‌‌الله على العباد. قم: تحقیق مؤسسه آل البیت.
  24. طبری، محمدبن‌جریر‌(1387هـ.ق). تاریخ‌ طبری. محقق: ابراهیم محمد ابوالفضل. بیروت: دارالتراث.
  25. طوسی، محمد‌بن حسن (1414هـ.ق).امالی. قم: دار‌الثقافه.
  26. عمید، حسن (1375). فرهنگ عمید. تهران: امیرکبیر.
  27. فراهیدی، خلیل (1410هـ.ق). العین. محقق: مخزومی، مهدی. بیروت: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات.
  28. قاضی نعمان (1383). دعائم الاسلام. محقق: فیضی، آصف‌بن علی اصغر. قاهره: دار‌المعارف.
  29. قدوسی‌‌زاده، حسن (1390). اصطلاحات سیاسی-فرهنگی. قم: دفتر نشر معارف.
  30. کعبی، عباس (1400). درس گفتارهای مبانی فقهی-حقوقی گزارشگری فساد. پژوهشگاه قوه قضائیه.
  31. کلینى، محمد‌بن یعقوب‏ (1407هـ.ق‏). الکافی. مصحح: غفارى، على‌‌اکبر.، و آخوندى، محمد. تهران: دار‌الکتب الاسلامیه.
  32. مجلسی، محمدباقر (1403هـ.ق). بحارالانوار. بیروت: دار‌احیاء التراث العربی.
  33. محقق‌حلی (1362). جواهر الکلام. محقق: قوچانی، محمود. بیروت: داراحیاء تراث العربی.
  34. محقق‌سبزواری، محمدباقر‌بن محمد مؤمن (بی‌تا).کفایه الاحکام. اصفهان: مهدوى.‌ 
  35. محمدی ری‌‌شهری، محمد (1421هـ.ق). موسوعه الامام علی‌بن ابی طالب. مکان: دار‌الحدیث.
  36. معین، محمد (1386). فرهنگ معین. تهران: زرین.
  37. مکارم‌شیرازی، ناصر (1386). پیام امام امیرالمؤمنین (ع). تهران: دار‌الکتب الاسلامیه.
  38. مهرپور، حسین (1388). دیدگاه‌های جدید در مسائل حقوقی. تهران: اطلاعات.
  39. نفیسی، علی‌‌اکبر (بی‌‌تا). فرهنگ نفیسی. تهران: خیام.
  40. یعقوبى (بی‌تا). تاریخ یعقوبى. بیروت: دار‌صادر.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 12 آذر 1402
  • تاریخ بازنگری: 13 اردیبهشت 1403
  • تاریخ پذیرش: 20 مرداد 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار