بررسی و نقد کتاب محمد(ص) برپایه کهن‌ترین منابع تاریخی درباره ویژگی‌های شخصی رسول خدا (ص) تا قرن پنجم بعثت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه تاریخ اهل‌بیت(ع)، مجتمع آموزش عالی تاریخ، سیره و تمدن اسلامی، جامعه‌‌المصطفی العالمیه، قم، ایران.

2 گروه تاریخ اسلام، مجتمع آموزش عالی تاریخ، سیره و تمدن اسلامی، جامعه‌‌المصطفی العالمیه، قم، ایران.

3 گروه تاریخ اهل‌بیت(ع)، مجتمع آموزش عالی تاریخ، سیره و تمدن اسلامی، جامعه‌‌المصطفی العالمیه، قم، ایران.

چکیده

مارتین لینگز از مستشرقانی است که پس از گرویدن به اسلام با انگیزه تبیین شخصیت و تاریخ زندگی پیامبر اکرم(ص) وارد پژوهش در این موضوع شده و کتاب محمد (ص) برپایه کهن‌ترین منابع را نوشته است. وی در این کتاب ابعاد مختلف مادی و معنوی زندگی فردی و اجتماعی پیامبر(ص) را بررسی کرده است. برخی از دیدگاه‌های وی در این کتاب برخلاف حقایق تاریخی ‌است. ریشه این اشتباهات ناشی از عدم رعایت اصول روش تاریخ‌نگاری علمی است. براین‌ اساس، پژوهش حاضر با استفاده از داده‌های منابع کهن تاریخی و باهدف بررسی و نقد دیدگاه‌‌ها و روش تاریخ‌نگاری مارتین لینگز درمورد زندگی معنوی و شخصی پیامبر اکرم(ص) به‌ روش تحلیلی- اسنادی انجام شد.
 نتایج حاصل از نقد کتاب محمد(ص)، اثر مارتین لینگز بر دو محور اصلی متمرکز است: نقد از نظر ‌‌روش‌‌شناسایی و بیان توصیفی حوادث (نقد توصیفی) مانند اسراء و معراج که لینگز جزئیات آن را از مسلّمات گرفته است، و نقد از نظر ‌‌تحلیل حوادث (نقد تحلیلی) مانند جایگاه پیامبر(ص) به عنوان اجیر در کاروان تجاری. بر این اساس نقد دیدگاه‌ها و روش تاریخ‌نگاری مارتین لینگز در قالب سه گونه از نقدهای سندی مانند نقل شبانی پیامبر(ص) در مکه توسط ابوهریره، محتوایی مانند مخالفت مضمون گزارش شکافته شدن سینه پیامبر(ص) با پاک متولد شدن ایشان، و تحلیلی مانند روحانی بودن معراج پیامبر(ص) ارائه شده است.
 

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. قرآن کریم (1386). تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    1. ابن‌اسحاق، محمد (1410هـ.ق). سیره ابن‌اسحاق. قم: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامى‏.
    2. ابن‌سعد، محمد (1418هـ.ق). الطبقات الکبری. بیروت: دارالکتب العلمیه.
    3. ابن‌قتیبه، دینوری (بی‌‌تا). تأویل مختلف الحدیث. بیروت: دارالکتب العلمیه.
    4. ابن‌کثیر، اسماعیل‌بن عمر (بی‌‌تا). البدایه و النهایه. بیروت: دارالفکر.
    5. ابن‌هشام، عبدالملک (بی‌‌تا). السیره النبویه. بیروت: دارالمعرفه.
    6. ابوریه، محمود (بی‌‌تا). اضواء علی السنه المحمدیه. بی‌جا: نشر البطحا.
    7. ابوزهره، محمد (1425هـ.ق). خاتم النبیین. قاهره: دارالفکر العربی.
    8. اصفهانی، ابونعیم (1412هـ.ق). دلائل النبوه. بیروت: دارالنفائس.
    9. بخاری، محمد‌بن اسماعیل (1401هـ.ق). صحیح بخاری. بیروت: دارالفکر.
    10. بکری، احمد‌بن عبدالله (1411هـ.ق). الانوار فی مولد النبی. محقق: روحانی، احمد. قم: دارالشریف الرضی.
    11. بلاذری، احمد‌بن یحیی (1417هـ.ق). انساب الاشراف. محقق: زکار، سهیل. بیروت: دارالفکر.
    12. بیهقی، ابوبکر احمد‌بن الحسین‌بن علی (بی‌‌تا). السنن الکبری. حیدرآباد دکن: بی‌نا.
    13. بیهقی، ابوبکر احمد‌بن الحسین‌بن علی (1405هـ.ق). دلائل النبوه. بیروت: دارالکتب العلمیه.
    14. تستری، محمدتقی (1410هـ.ق). قاموس الرجال. قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
    15. حلبی، علی‌بن برهان (1427هـ.ق). السیره الحلبیه. بیروت: دارالکتب العلمیه.
    16. خطیب بغدادی (1405هـ.ق). الکفایه فی علم الروایه. بیروت: دارالکتاب العربی.
    17. ذهبی، محمد‌بن احمد (بی‌‌تا). تذکره ‌‌الحفاظ. بیروت: داراحیاء التراث العربی.
    18. ذهبی، محمد‌بن احمد (1410هـ.ق). سیر اعلام النبلاء. بیروت: مؤسسه الرساله.
    19. ذهبی، محمد‌بن احمد (1382). میزان الاعتدال فی نقد الرجال. محقق: بجاوی، علی‌‌محمد. بیروت: دارالمعرفه.
    20. طباطبایى، محمدحسین (1417هـ.ق). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه ‏مدرسین حوزه علمیه.
    21. عاملی، جعفر مرتضی (1426هـ.ق). الصحیح من سیره‌‌ النبی الاعظم (ص). قم: دارالحدیث.
    22. عسقلانی، ابن‌حجر (1404هـ.ق). تهذیب التهذیب. بیروت: دارالفکر للطباعه و النشر و التوزیع.
    23. کتاب مقدس، عهد جدید (1373). مترجم: حسینی خاتون‌‌آبادی، میر محمدباقر اسماعیل. به‌‌کوشش: جعفریان، رسول. قم: مرکز آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
    24. لینگز، مارتین (1396). محمد (ص) برپایه کهن‌ترین منابع. مترجم: تهرانی‌‌نسب، سعید. تهران: انتشارات حکمت.
    25. محمدی، رمضان (1387). نقد و گزارش‌های زندگانی پیش از بعثت پیامبر (ص). قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
    26. نجمی، محمدصادق (1419هـ.ق). اضواء علی الصحیحین. محقق: کمالی بحرانی، شیخ یحیی. قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.
    27. نیشابوری، مسلم‌بن حجاج (1412هـ.ق). صحیح مسلم. بیروت: دارالکتب العلمیه.
    28. یعقوبی، احمد‌بن ابی یعقوب (بی‌‌تا). تاریخ یعقوبی. بیروت: دارصادر.
تاریخ اهل بیت علیهم السلام
دوره 3، شماره 4
اردیبهشت 1402
صفحه 77-95

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 26 بهمن 1401
  • تاریخ بازنگری: 0-420 فروردین 2
  • تاریخ پذیرش: 19 خرداد 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار